اقتصادآنلاین – باران شاکری: بهروز برنا، کارشناس باسابقه حوزه معدن و مشاور شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در گفت‌وگویی با اشاره به این نکته که فعالیت‌های اکتشافی در کشور با روندی مناسب در حال اجراست، گفت: برخلاف تصور عمومی، اکتشافات قابل‌توجهی انجام شده است. به‌طور مثال، در سال گذشته ۱۵,۷۸۰ تن طلای محتوا، بیش از ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تن مس، ۲,۶۷۰ میلیون تن سنگ آهن (که ۱۱۴ میلیون تن آن مربوط به منطقه لاسری است)، ۵۸ میلیون تن سرب و ۲۸.۵ میلیون تن زغال‌سنگ کشف شده است. همچنین همکاری‌هایی میان سازمان زمین‌شناسی و ایمیدرو در قالب طرح‌های اکتشافی در مناطق مختلف کشور در حال اجراست.
برنا افزود: با این حال، یکی از چالش‌های اساسی، کمبود بودجه و منابع مالی است که با نیازهای این حوزه همخوانی ندارد.
همچنین سرعت پروژه‌های اکتشافی باید افزایش یابد؛ چراکه هم بخش خصوصی و هم نهادهای دولتی برای تأمین نیاز صنایع کشور در تلاش‌اند.
این کارشناس معدنی به مشکلات زیرساختی صنایع معدنی نیز اشاره کرد و گفت: برخی کارخانه‌ها به دلیل نبود زیرساخت‌هایی مانند برق، با ظرفیتی پایین‌تر از انتظار فعالیت می‌کنند که این موضوع بر کل زنجیره معدن اثرگذار است. از سوی دیگر، سازمان زمین‌شناسی با مشکلاتی در جذب نیروی انسانی مواجه است؛ ظرفیت رشته‌های مرتبط با معدن و زمین‌شناسی در دانشگاه‌ها خالی مانده و دلیل عدم اقبال دانشجویان به این رشته‌ها نیازمند بررسی جدی است.
برنا ادامه داد: نبود نیروی انسانی متخصص و جوان باعث شده است فرآیندهای اکتشافی با کندی مواجه شوند؛ بسیاری از کارشناسان مجرب بازنشسته شده‌اند و انتقال دانش میان نسل‌ها به‌خوبی صورت نگرفته است. همچنین تجهیزات بهروز اکتشافی مانند ژئوفیزیک هوایی نیاز به نوسازی دارد؛ برای مثال، موتور تنها هلی‌کوپتر سازمان زمین‌شناسی از کار افتاده و به دلیل تحریم‌ها امکان تأمین تجهیزات جدید محدود است.
وی خاطرنشان کرد: ایران دارای تنوع قابل توجهی از مواد معدنی و شانس بالایی برای اکتشاف موفق است بنابراین اگر مدیریت معادن در قالب یک وزارتخانه مستقل و چالاک‌تر صورت گیرد، بازخورد بهتری حاصل می‌شود؛ تجربه‌ی دوره وزارت معادن و فلزات نشان داده که ساختار متمرکزتر در این حوزه موفق‌تر عمل کرده است.
برنا همچنین بر لزوم تعیین فرماندهی واحد در حوزه اکتشاف تأکید کرد و گفت: فرآیند چهارمرحله‌ای اکتشاف شامل پی‌جویی، شناسایی، اکتشاف عمومی و تفصیلی باید توسط سازمان زمین‌شناسی هدایت شود و بخش خصوصی پس از رفع ریسک اولیه، در قالب مزایده وارد میدان شود.
وی با انتقاد از برخی رویه‌ها در واگذاری محدوده‌ها بیان کرد: گاهی محدوده‌های دارای رگه‌های معدنی به‌گونه‌ای کوچک می‌شوند که بخش اصلی ماده معدنی خارج از محدوده قرار می‌گیرد که این فرآیند نیاز به اصلاح دارد تا سازمان زمین‌شناسی بتواند نقش فعال‌تری ایفا کند.
برنا افزود: مجوزهای لازم برای اکتشاف گاهی با چالش‌هایی مانند مخالفت میراث فرهنگی، منابع طبیعی، محیط زیست و معارضان محلی مواجه می‌شوند که فرایند را بسیار پیچیده می‌سازد.
او با اشاره به اهمیت ایجاد توازن میان عرضه و تقاضای نیروی انسانی متخصص، گفت: در شرایط کنونی، نه‌تنها تعداد کارشناسان کم شده بلکه دانش و تجربه نیز از دست رفته است بنابراین لازم است باید مکانیزمی طراحی شود که نیروهای متخصص تربیت شوند و تجارب قدیمی‌ها را منتقل کنند.
در پایان، این کارشناس تأکید کرد: مقررات فعلی باید بازنگری شود، به‌ویژه برای اکتشاف مواد استراتژیک. اگر مدیران بالادستی تخصص لازم را نداشته باشند، تصمیمات غیرکارشناسی موجب کند شدن یا بسته شدن مسیر کارشناسان می‌شود که برای بهبود وضعیت، نگاه تخصصی و چابک‌سازی ساختارها ضروری است.
بهروز برنا، کارشناس باسابقه حوزه معدن و مشاور شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در گفت‌وگویی با اشاره به این نکته که فعالیت‌های اکتشافی در کشور با روندی مناسب در حال اجراست، گفت: برخلاف تصور عمومی، اکتشافات قابل‌توجهی انجام شده است. به‌طور مثال، در سال گذشته ۱۵,۷۸۰ تن طلای محتوا، بیش از ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تن مس، ۲,۶۷۰ میلیون تن سنگ آهن (که ۱۱۴ میلیون تن آن مربوط به منطقه لاسری است)، ۵۸ میلیون تن سرب و ۲۸.۵ میلیون تن زغال‌سنگ کشف شده است. همچنین همکاری‌هایی میان سازمان زمین‌شناسی و ایمیدرو در قالب طرح‌های اکتشافی در مناطق مختلف کشور در حال اجراست.
برنا افزود: با این حال، یکی از چالش‌های اساسی، کمبود بودجه و منابع مالی است که با نیازهای این حوزه همخوانی ندارد.
همچنین سرعت پروژه‌های اکتشافی باید افزایش یابد؛ چراکه هم بخش خصوصی و هم نهادهای دولتی برای تأمین نیاز صنایع کشور در تلاش‌اند.
این کارشناس معدنی به مشکلات زیرساختی صنایع معدنی نیز اشاره کرد و گفت: برخی کارخانه‌ها به دلیل نبود زیرساخت‌هایی مانند برق، با ظرفیتی پایین‌تر از انتظار فعالیت می‌کنند که این موضوع بر کل زنجیره معدن اثرگذار است. از سوی دیگر، سازمان زمین‌شناسی با مشکلاتی در جذب نیروی انسانی مواجه است؛ ظرفیت رشته‌های مرتبط با معدن و زمین‌شناسی در دانشگاه‌ها خالی مانده و دلیل عدم اقبال دانشجویان به این رشته‌ها نیازمند بررسی جدی است.
برنا ادامه داد: نبود نیروی انسانی متخصص و جوان باعث شده است فرآیندهای اکتشافی با کندی مواجه شوند؛ بسیاری از کارشناسان مجرب بازنشسته شده‌اند و انتقال دانش میان نسل‌ها به‌خوبی صورت نگرفته است. همچنین تجهیزات بهروز اکتشافی مانند ژئوفیزیک هوایی نیاز به نوسازی دارد؛ برای مثال، موتور تنها هلی‌کوپتر سازمان زمین‌شناسی از کار افتاده و به دلیل تحریم‌ها امکان تأمین تجهیزات جدید محدود است.
وی خاطرنشان کرد: ایران دارای تنوع قابل توجهی از مواد معدنی و شانس بالایی برای اکتشاف موفق است بنابراین اگر مدیریت معادن در قالب یک وزارتخانه مستقل و چالاک‌تر صورت گیرد، بازخورد بهتری حاصل می‌شود؛ تجربه‌ی دوره وزارت معادن و فلزات نشان داده که ساختار متمرکزتر در این حوزه موفق‌تر عمل کرده است.
برنا همچنین بر لزوم تعیین فرماندهی واحد در حوزه اکتشاف تأکید کرد و گفت: فرآیند چهارمرحله‌ای اکتشاف شامل پی‌جویی، شناسایی، اکتشاف عمومی و تفصیلی باید توسط سازمان زمین‌شناسی هدایت شود و بخش خصوصی پس از رفع ریسک اولیه، در قالب مزایده وارد میدان شود.
وی با انتقاد از برخی رویه‌ها در واگذاری محدوده‌ها بیان کرد: گاهی محدوده‌های دارای رگه‌های معدنی به‌گونه‌ای کوچک می‌شوند که بخش اصلی ماده معدنی خارج از محدوده قرار می‌گیرد که این فرآیند نیاز به اصلاح دارد تا سازمان زمین‌شناسی بتواند نقش فعال‌تری ایفا کند.
برنا افزود: مجوزهای لازم برای اکتشاف گاهی با چالش‌هایی مانند مخالفت میراث فرهنگی، منابع طبیعی، محیط زیست و معارضان محلی مواجه می‌شوند که فرایند را بسیار پیچیده می‌سازد.
او با اشاره به اهمیت ایجاد توازن میان عرضه و تقاضای نیروی انسانی متخصص، گفت: در شرایط کنونی، نه‌تنها تعداد کارشناسان کم شده بلکه دانش و تجربه نیز از دست رفته است بنابراین لازم است باید مکانیزمی طراحی شود که نیروهای متخصص تربیت شوند و تجارب قدیمی‌ها را منتقل کنند.
در پایان، این کارشناس تأکید کرد: مقررات فعلی باید بازنگری شود، به‌ویژه برای اکتشاف مواد استراتژیک. اگر مدیران بالادستی تخصص لازم را نداشته باشند، تصمیمات غیرکارشناسی موجب کند شدن یا بسته شدن مسیر کارشناسان می‌شود که برای بهبود وضعیت، نگاه تخصصی و چابک‌سازی ساختارها ضروری است.
نظرات کاربران