در شرایطی که تورم افسارگسیخته، کاهش چشمگیر قدرت خرید مردم و ناترازی انرژی کشور بر هم گره خورده‌اند، بازارهای مختلف اقتصادی ایران با رکودی عمیق و فراگیر مواجه شده‌اند. به‌ویژه اصناف، به‌عنوان فعال‌ترین بخش در جریان توزیع کالا و خدمات، امروز با مشکلاتی بی‌سابقه دست‌وپنجه نرم می‌کنند. از تعطیلی گسترده واحدهای صنفی گرفته تا زیان‌های ناشی از قطعی برق و گرانی نهاده‌های تولید، تمامی این عوامل موجب نگرانی جدی فعالان بازار شده است. این بحران، نه‌تنها محدود به یک یا چند صنف خاص نیست، بلکه سایه‌اش بر سراسر اصناف کشور گسترده شده است.
به‌منظور بررسی وضعیت اصناف در این شرایط حساس، خبرنگار گسترش‌نیوز گفت‌وگویی مفصل با احمد ابوالحسنی، نایب رئیس اول اتاق اصناف تهران داشته است. در این گفت‌وگو، ابوالحسنی با صراحت از شرایط سخت حاکم بر بازار، ناکارآمدی سیاست‌های حمایتی، افزایش قیمت تمام‌شده کالاها و آسیب‌های ناشی از قطعی انرژی سخن گفته و خواستار برنامه‌ریزی دقیق‌تر مسئولان برای نجات تولید و معیشت مردم شده است.
رکود بی‌سابقه بر تمام اصناف سایه انداخته است
احمد ابوالحسنی نایب رئیس اول اتاق اصناف تهران به خبرنگار گسترش نیوز درباره فضای کلی حاکم بر بازار اصناف گفت: اکثر اصنافی که ما با آن‌ها صحبت می‌کنیم از یک رکود عجیب و غریب صحبت می‌کنند. واقعاً شرایط برای تولید و فعالیت اقتصادی بسیار دشوار شده است. این رکود تقریباً در همه صنایع و حوزه‌ها دیده می‌شود و صنف خاصی از آن مستثنا نیست. در جریان اتفاقات اخیر و جنگ ۱۲ روزه، برخی اصناف دچار خسارات جدی شدند. برای مثال، آسیب‌هایی که در بخش‌هایی از شهر به واحدهای صنفی وارد شد، وعده حمایت داده شد اما تا این لحظه هیچ حمایتی عملیاتی نشده است. بسیاری از کسبه با هزینه شخصی خود مشغول بازسازی هستند.
افزایش قیمت خوراکی‌ها و وضعیت نظارت بر آن
نایب رئیس اول اتاق اصناف تهران درباره افزایش قیمت‌ها، به‌ویژه در حوزه اقلام خوراکی مانند برنج و حبوبات، اظهار داشت: ما در برخی اقلام مثل برنج افزایش قیمت قابل‌توجهی داشتیم. در این یک ماه اخیر، قیمت برنج نوسانات شدیدی داشت، اما وزارت کشاورزی با عرضه برنج از انبارها، تا حدودی بازار را کنترل کرد. ما بازرسی و نظارت داریم، اما وقتی فاکتور رسمی نشان می‌دهد که کالا گران خریداری شده، نمی‌توان با فروشنده برخورد کرد. برخورد زمانی صورت می‌گیرد که فروشنده کالای ارزان قیمت قبلی را با قیمت جدید بفروشد. در این موارد، بازرسان ورود می‌کنند، حتی پلمپ هم شده است.
تولید در مرز توقف قرار گرفته است
ابوالحسنی با تأکید بر اینکه وضعیت تولید به شدت تحت فشار است، اظهار داشت: ما واقعاً در بخش تولید با مشکل مواجه هستیم. در بخش توزیع خوشبختانه فعلاً مشکلی نیست و تأمین کالاها انجام می‌شود؛ اما تولیدکنندگان ما به دلیل هزینه‌های بالا و مشکلات زیرساختی، شرایط بسیار سختی دارند.
وی همچنین با اشاره به قطعی برق و آب گفت: ناترازی برق و آب، هم بر تولید و هم بر فروش اصناف اثر گذاشته است. برخی تولیدکنندگان ناچار شده‌اند از ژنراتورهای دیزلی استفاده کنند که با قیمت آزاد عرضه می‌شود. این موضوع باعث افزایش شدید قیمت تمام‌شده کالاها شده و بعضی حتی مجبور شده‌اند بخشی از نیروی کار خود را تعدیل کنند.
فشار سنگین بر نیروی انسانی و خانواده‌ها
وی ادامه داد: در برخی کارخانه‌ها گفته شده که پنج‌شنبه به دلیل قطعی برق نیایند، و در عوض جمعه بیایند. این مسئله، مشکلاتی در زندگی شخصی و خانوادگی کارگران ایجاد کرده است. وقتی طرف کارگر است، همسرش شاغل است، جمعه‌ها برای باهم بودن است. حالا این تعادل هم از بین رفته است.
ابوالحسنی افزود: تولیدکننده هم دیگر توان پیشنهاد بیشتر و دادن مزایا ندارد. برخی سیستم‌هایی که می‌توانند مصرف برق را پایین بیاورند در بازار وجود دارد، اما واردات‌شان ممکن نیست چون ارزی برای آن‌ها اختصاص داده نمی‌شود. حتی کسانی که سرمایه خارجی دارند هم امکان واردات ندارند چون فرآیند تخصیص ارز و مجوزها دچار مشکل است.
نبود هماهنگی میان نهادها؛ عامل تشدید مشکلات فعلی
نایب رئیس اول اتاق اصناف تهران اظهار داشت: ما به نهادهای مسئول گزارش داده‌ایم. به دو مرجع اصلی، یکی بالادستی خودمان وزارت صمت و دیگری گروه تنظیم بازار، مسائل را منتقل کرده‌ایم. اما به‌نظر می‌رسد این نهادها هم امکانات کافی ندارند و نمی‌توانند وعده‌های خود را عملی کنند. این یعنی در سطح برنامه‌ریزی مشکل وجود داشته و حالا در اجرا هم دچار مشکل شده‌ایم.
وی افزود: ما نتیجه‌ای نگرفتیم. وعده‌ها داده شد اما تاکنون خروجی مؤثری ندیده‌ایم. مشکل ما این است که خروجی تصمیمات و اقدامات مسئولان، نه به نفع تولیدکننده است و نه به نفع مصرف‌کننده. در نهایت دود همه چیز به چشم مردم می‌رود.
اصناف در معرض نابودی قرار گرفته اند؟
ابوالحسنی در پاسخ به این سؤال که کدام صنف بیش از دیگران در معرض خطر تعطیلی قرار دارد، گفت: ما هنوز به سطح بحران یا نابودی نرسیده‌ایم. بله، سختی‌ها وجود دارد و تولیدکنندگان زیادی دارند با حداقل ظرفیت فعالیت می‌کنند یا شیفت‌های کاری را کاهش داده‌اند. اما هنوز نابودی صنفی خاص اتفاق نیفتاده است.
وی ادامه داد: البته بسیاری از واحدها یا تعطیل کرده‌اند یا شیفت کاری خود را کاهش داده‌اند. برخی فقط یک فاز از دو فاز کارخانه را فعال نگه داشته‌اند. مدیریت‌ها تغییر کرده و برنامه‌ریزی‌ها موقتاً تنظیم شده است. اگر این روند ادامه یابد، می‌تواند بحران‌زا شود.
گرانی مواد اولیه و کاهش تیراژ تولید
ابوالحسنی درباره وضعیت قیمت تمام‌شده کالاها گفت: فرض کنید قبلاً یک کالا را یک میلیون تومان می‌فروختند، ۳۰۰ هزار تومان هزینه کارگر و انرژی بود، حالا همان عدد شده ۴۰۰ هزار تومان. یعنی تولید ادامه دارد اما با تیراژ کمتر و قیمت بالاتر. مردم کمتر می‌خرند، تولیدکننده کمتر تولید می‌کند. این چرخه معیوب ادامه دارد. در برخی موارد، شیفت‌بندی شده، به‌طوری‌که یک گروه امروز می‌آید و گروه دیگر فردا. این نوع مدیریت شاید موقتاً جواب دهد ولی اگر ادامه پیدا کند، بحران جدی می‌شود.
قدر مردم را بدانیم؛ ملت همیشه پای کار است
ابوالحسنی در پایان به خبرنگار گسترش نیوز گفت: ملت ایران همیشه در همه بحران‌ها پای کار بوده‌اند. در سخت‌ترین شرایط، از تولید حمایت کرده‌اند و همراهی کرده‌اند. ما باید قدر این ملت را بیشتر بدانیم و کاری کنیم که سطح رفاه مردم بالا برود. اصناف، تولیدکننده‌ها، توزیع‌کننده‌ها و همه زحمت‌کشان بازار، با تمام وجود پای کار هستند، اما نیاز به حمایت عملیاتی و برنامه‌ریزی شده داریم.
سارا سمیع شمس
نظرات کاربران