۱۰ خبر مهم باستان‌شناسی در ژوئیه ۲۰۲۵

برای کسانی که این مطلب را از دست داده‌اند، فهرستی از اکتشافات باستان‌شناسی قابل توجه از سراسر جهان در جولای ۲۰۲۵ را گردآوری کرده‌ایم.

۱. بیرون کشیدن بلوک‌های عظیم فانوس دریایی اسکندریه

محققان در حال ساخت یک «همزاد دیجیتالی» از فانوس دریایی اسکندریه در مصر با استفاده از بلوک‌های باستانی کشف‌شده از مدیترانه هستند.

کارگران در شهر بندری اسکندریه مصر، ۲۲ بلوک سنگی عظیم را که هزاران سال پیش در ساخت فانوس دریایی معروف این شهر استفاده شده بود، از آب بیرون کشیدند. این فانوس دریایی یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان بود. این بلوک‌های سنگی از کف بندر اسکندریه، در ساحل جنوب شرقی مدیترانه، کشف شدند و اکنون مورد بررسی و اسکن دیجیتالی قرار خواهند گرفت. این داده‌ها با سوابق دیجیتالی بیش از ۱۰۰ سنگ دیگر که در طول دهه گذشته در زیر آب کشف شده‌اند، ترکیب خواهند شد. در میان سنگ‌های اخیراً کشف شده، قطعاتی از یک دروازه غول‌پیکر با وزن بین ۷۰ تا ۸۰ تن وجود دارد. همچنین قطعاتی از یک برج عظیم به سبک مصری (دروازه تشریفاتی) کشف شد که احتمالاً یک سازه یادبود بوده است.

۲. استفاده رومی‌ها از فسیل تریلوبیت به عنوان زیورآلات

اولین فسیل تریلوبیت شناخته شده از دوره روم در حین کاوش در یک سکونتگاه ۲۰۰۰ ساله در اسپانیا کشف شد.

در یک سکونتگاه ۲ هزار ساله رومی در گالیسیا (اسپانیا)، فسیل تریلوبیتی یافت شد که به شکل یک گردنبند یا دستبند تغییر داده شده بود. به باور پژوهشگران، این فسیل احتمالاً برای اهداف جادویی یا محافظتی به کار می‌رفته است.

۳.گروه‌های نئاندرتال یک حیوان را به روش‌های مختلف ذبح می‌کردند

تجزیه و تحلیل استخوان‌های دو غار نشان می‌دهد که نئاندرتال‌های ساکن در نزدیکی این غار، حیوانات یکسانی را به روش‌های مختلف قصابی می‌کردند.

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که گروه‌هایی از نئاندرتال‌ها که در یک دوره ۷۰ کیلومتری از هم زندگی می‌کردند، ترجیحات متفاوتی در تهیه غذا داشتند. تجزیه و تحلیل استخوان‌های غارهای آمود و کبرا نشان می‌دهد که این دو گروه، با وجود استفاده از ابزارهای سنگی مشابه و شکار گونه‌های مشابه، حیوانات یکسانی را به روش‌های مختلف قصابی می‌کردند. محققان می‌نویسند: «این نشان می‌دهد که در کل جمعیت نئاندرتال‌ها، حتی برای فعالیتی که مستقیماً با بقا مرتبط است، گروه‌های متمایز متعددی با روش‌های مختلف انجام کار وجود داشته است.»

۴. ژنوم یک مصری باستان برای اولین بار به طور کامل خوانده شد

حدود ۴۸۰۰ سال پیش، چند دندان در دهان یک سفالگر در سواحل رود نیل، منبع اولین ژنوم کامل انسان از مصر باستان شد.

دی‌ان‌ای استخراج‌شده از دندان‌های یک مرد مسن از عصر اهرام، روشن‌ترین داده‌ها را تاکنون در مورد تاریخ ژنتیکی مصر ارائه داده است. این مرد در محل نویرات، ۲۶۵ کیلومتری جنوب قاهره پیدا شد. او مومیایی نشده بود – در عوض، در یک کوزه دفن شده بود و از جایگاه برجسته‌ای برخوردار بود، اما نه از طبقه اشراف. ژنوم او شبیه به ژنوم کشاورزان شمال آفریقا در دوران نوسنگی و مردم بین‌النهرین است. دی‌ان‌ای باستانی استخراج‌شده از دندان‌ها از کیفیت کافی برای تعیین توالی کامل ژنوم برخوردار بود. محققان معتقدند که او به احتمال زیاد سفالگر بوده است.

۵. کشف شمشیر قرون وسطایی در یک رودخانه

این شمشیر قرون وسطایی به طرز شگفت انگیزی برای هزاران سال در لایه ای از خاک رس بدون اکسیژن در نزدیکی شهر مونتفورت حفظ شده است.

کارگران ساختمانی که در حال حفاری رودخانه‌ای در ملکی خصوصی در هلند بودند، قطعه فلزی بلندی را کشف کردند که از یک رسوب رسی بیرون زده بود. این یک شمشیر آهنی قرون وسطایی فوق‌العاده سالم بود که با نمادهای معنادار منبت‌کاری شده با مس مانند یک دایره متقاطع و یک “گره بی‌پایان” تزئین شده بود. شمشیر لینشوتن بیش از ۹۰ سانتی‌متر (۳۶ اینچ) طول دارد، از جمله یک محافظ، دسته و دسته ۱۵ سانتی‌متری. به گفته موزه، اسکن‌های اشعه ایکس بقایای چوب و چرم را روی دسته نشان داد و دسته نیم‌دایره‌ای آن به شکل گردوی برزیلی است. همه این ویژگی‌ها نشان می‌دهد که این سلاح تقریباً بین سال‌های ۱۰۵۰ تا ۱۱۵۰ میلادی در این منطقه ساخته شده است.

۶. گوگل هوش مصنوعی‌ای توسعه داد که اطلاعات گمشده در کتیبه‌های رومی را حل کرد

گوگل دیپ‌مایند (Google DeepMind) یک هوش مصنوعی توسعه داده است که متون باستانی گمشده را تکمیل کرده و زمان و مکان نگارش آنها را تخمین می‌زند: آینیاس (Aeneas).

صدها هزار کتیبه باقی‌مانده از امپراتوری روم، بینش‌های منحصر به فردی از زندگی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جهان باستان ارائه می‌دهند. با این حال، بسیاری از این متون ناقص، فرسوده یا خارج از متن هستند. هوش مصنوعی گوگل، Aeneas، برای حل این مشکل وارد عمل شده است. این سیستم که به نام قهرمان افسانه‌ای اساطیر روم نامگذاری شده است، تقریباً بر روی ۲۰۰۰۰۰ کتیبه آموزش دیده است و می‌تواند زمان و مکان نگارش متون لاتین را با دقت بیش از ۹۰ درصد پیش‌بینی کند.

۷.بخش‌های گمشده‌ی سرود معروف بابلی خوانده شد

بخش‌های گمشده‌ی سرودی که بابل را با تمام شکوهش ستایش می‌کرد، پیدا و خوانده شد: «فرات رودخانه‌ی اوست، چمنزارها را سیراب می‌کند و نیزارها را تغذیه می‌کند.»

این متن کم نظیر که بر روی لوح‌های گلی به خط میخی نوشته شده است، قدرت شفابخش مردوک، چگونگی بهارآوری رودخانه فرات، سخاوت و فرهنگ زندگی جمعی مردم و نقش زنان به عنوان کاهنه را شرح می‌دهد. این سرود در زمان خود چنان محبوب بود که کودکان بارها در مدرسه آن را کپی می‌کردند. با این حال، تا تحقیقات مدرن تا حد زیادی ناشناخته مانده بود. به لطف پلتفرم‌های دیجیتال مجهز به هوش مصنوعی، ۳۰ نسخه خطی مختلف ترکیب شده‌اند و امکان خواندن کامل متن را برای اولین بار فراهم کرده‌اند. محققان معتقدند که این متن منبعی بی‌نظیر برای درک رابطه مردم بابل با طبیعت و زندگی شهری است.

۸.ابزارهای چوبی ۳۰۰۰۰۰ ساله ساخته شده توسط دنیسوواها در چین

این ۳۵ قطعه چوبی که در سایت گانتانگ‌کینگ یافت شده‌اند، برای استخراج ریشه‌ها و غده‌های گیاهی تراشیده شده‌اند. برخی از آنها از کاج و برخی دیگر از چوب سخت ساخته شده‌اند. قدمت آنها به ۳۶۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد. این ابزارها، نه سلاح‌های شکاری، یک استراتژی زندگی مبتنی بر گیاهان را در یک منطقه گرمسیری نشان می‌دهند. به عبارت دیگر، دنیسوواها نه تنها شکار می‌کردند، بلکه از طبیعت به شیوه‌ای آگاهانه و استراتژیک نیز بهره‌برداری می‌کردند.

۹. مقبره جنگجوی ۳۸۰۰ ساله در آذربایجان

در جریان کاوش‌های باستان‌شناسی در کشیکچیداغ، یک گورگان غنی مربوط به دوران برنز میانه کشف شد.

این مقبره که تقریباً ۳۸۰۰ سال پیش با دقت ساخته شده است، به دلیل ساختار و یافته‌های منحصر به فردش چشمگیر است. در میان یافته‌ها، اسکلت جنگجوی بیش از دو متر قد، که یک نیزه برنزی چهار شاخه، ابزارهای ابسیدینی، مهره‌های شیشه‌ای، زیورآلات برنزی و دوازده ظرف مزین حاوی بقایای حیوانات را در دست دارد، دیده می‌شود. این مقبره همچنین به گونه‌ای چیده شده بود که یک سازه عظیم را تشکیل دهد و با بلوک‌های سنگی یک تنی پوشیده شده بود. در بالای آن یک بت سنگی به شکل گاو قرار داشت. یافته‌های این کورگان، واقع در منطقه‌ای به نام یوشانلی‌دره، هم فناوری نظامی و هم آیین‌های تدفین آن دوره را روشن می‌کند.

۱۰. لوح سومری در استانبول رمزگشایی شد: خدای طوفان اسیر شد

این لوح، داستانی کمتر شناخته‌شده از اساطیر سومری را روایت می‌کند. طبق این لوح، خدای طوفان، ایشکور، در دنیای زیرین (کور) اسیر می‌شود. شورای خدایان به دنبال داوطلبی برای نجات ایشکور می‌گردد. تنها داوطلب پیشنهادی، یک روباه است! در ادامه داستان، روباه وانمود می‌کند که غذا و نوشیدنی‌هایی را که هنگام ورود به دنیای زیرین به او پیشنهاد می‌شود، می‌پذیرد، آنها را در ظرف خود پنهان می‌کند و بدون خوردن یا آشامیدن وارد می‌شود. روایت لوح در این مرحله قطع می‌شود و مشخص نیست که آیا روباه وظیفه خود را به پایان رسانده است یا خیر.