باستان‌شناسان قلعه‌ای عظیم در ارتفاعات کشف کردند که گمان می‌رود متعلق به عصر آهن و مرتبط با تمدن باستانی اورارتو باشد.
مجله اینترنتی باستان شناس : تیمی از باستان‌شناسان در شرق ترکیه موفق به کشف بقایای یک قلعه عظیم با حدود ۵۰ اتاق و ۴ کیلومتر دیوار سنگی در ارتفاع ۳۰۰۰ متری شده‌اند. این کشف چشمگیر در فلات تریشین، واقع در منطقه گورپینار استان وان، نشان‌دهنده اهمیت راهبردی و فرهنگی این منطقه در طول تاریخ است.
این پژوهش به سرپرستی پروفسور رافت چاووش‌اوغلو، رئیس دپارتمان باستان‌شناسی دانشگاه وان یوزونجو ییل، و با مشارکت ۱۲ پژوهشگر شامل باستان‌شناسان، انسان‌شناسان و تاریخ‌نگاران هنر، و با حمایت وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه انجام شده است.
تیم تحقیقاتی پس از یک صعود دو ساعته به فلات بادخیز در نزدیکی روستای بش‌بوداک، موفق به شناسایی بقایای قلعه‌ای بزرگ شدند که با استفاده از سنگ‌های بازالت محلی ساخته شده است. بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که این سازه به دوران عصر آهن بازمی‌گردد و در قرون وسطی نیز مورد استفاده و بازسازی قرار گرفته است.
پروفسور چاووش‌اوغلو در این‌باره گفت: «یافتن دیواری به طول ۴ کیلومتر و حدود ۵۰ فضای سکونتی در چنین ارتفاعی شگفت‌انگیز و غیرمنتظره بود. به‌نظر می‌رسد این منطقه نه‌تنها به‌عنوان یک پایگاه دفاعی، بلکه به‌عنوان منطقه‌ای مهم برای زندگی و دامداری مورد استفاده قرار می‌گرفته است.»
آنچه در این مقاله می خوانید
- کشفیات کلیدی
- فلات تریشین: یک قلعه طبیعی
- اورارتورها: استادان کوهستان
- گامی به‌سوی گردشگری و حفاظت
کشفیات کلیدی
در کنار بقایای معماری، پژوهشگران قطعات سفالی، آسیاب‌سنگ‌ها، و سنگ‌هایی با نمادهای حجاری‌شده یافتند که نشان‌دهنده‌ی استفاده‌ی طولانی‌مدت و متنوع از این مکان است. این قلعه همچنین دارای دژ مرکزی درونی (ارگ) است که احتمالاً به‌عنوان مرکز اداری یا فرماندهی نظامی به کار می‌رفته است.
برای ثبت و مستندسازی این مکان توسط هیئت حفاظت از میراث فرهنگی وان، از تصویربرداری هوایی با پهپاد و نقشه‌برداری GPS استفاده شده است. تیم تحقیقاتی همچنین سازه‌های تپه‌ای دایره‌شکلی شناسایی کرد که شبیه «کورگان‌ها» (گورهای باستانی تپه‌ای) هستند و احتمال دارد برای مقاصد تدفینی یا آیینی مورد استفاده قرار گرفته باشند.
فلات تریشین: یک قلعه طبیعی
فلات تریشین نه‌تنها از نظر موقعیت مکانی راهبردی است، بلکه از منابع طبیعی غنی همچون آب فراوان و مراتع حاصلخیز نیز برخوردار است—ویژگی‌هایی که آن را برای دامداری نیمه‌کوچ‌نشینی که در طول تاریخ رواج داشته، بسیار مناسب می‌کرده است. این ویژگی‌ها احتمالاً باعث شده‌اند که این منطقه مورد توجه تمدن‌های باستانی قرار گیرد.
چاووش‌اوغلو در این باره گفت:
«ما معتقدیم این منطقه یک مرکز برای دامداری کوچک بوده است—کاری که تا به امروز نیز ادامه دارد. این قلعه هم از ساکنان محافظت می‌کرد و هم کنترل منابع ارزشمند ارتفاعات را در دست داشت.»
اورارتورها: استادان کوهستان
این کشف کاملاً با دانسته‌های پیشین دربارهٔ اورارتوها منطبق است—پادشاهی باستانی که بین قرن نهم تا ششم پیش از میلاد بر شرق آناتولی سلطه داشت. اورارتورها به خاطر توانایی نظامی بالا، سیستم‌های پیشرفته آبیاری، و معماری مستحکم و دژگونه خود شناخته می‌شوند. آن‌ها شهرها و قلعه‌های خود را به‌طور استراتژیک در ارتفاعات بنا می‌کردند تا هم بر دره‌های اطراف تسلط داشته باشند و هم بتوانند از آن‌ها محافظت کنند.
ساخت‌وساز در ارتفاعات برای اورارتورها مزایای متعددی به همراه داشت:
- دفاع طبیعی: ارتفاع بالا نفوذ دشمنان را دشوار می‌کرد.
- مدیریت آب: امکان ساخت کانال‌های پیشرفته آب‌رسانی از منابع کوهستانی فراهم بود.
- نظارت و دیده‌بانی: چشم‌انداز وسیع امکان شناسایی تهدیدات احتمالی از فاصله دور را می‌داد.
قلعه‌ای که به‌تازگی کشف شده، احتمالاً کارکردی مشابه داشته است:
ایجاد امنیت، اعمال کنترل اداری، و نظارت بر کشاورزی و دامداری در منطقه.
گامی به‌سوی گردشگری و حفاظت
مقامات محلی و ساکنان منطقه از این کشف استقبال گسترده‌ای کردند. «محمد جیلان» دهیار روستای بش‌بوداک با تأکید بر ارزش فرهنگی این مکان، خواستار حفظ و معرفی هرچه بیشتر آن شد.
او گفت:
«این یک میراث مهم است که از نیاکان ما به جا مانده. امیدواریم این کشف موجب آگاهی بیشتر و رونق گردشگری در روستای ما و منطقه گردد.»
این محوطه باستانی در ارتفاع بالا، افزوده‌ای ارزشمند به چشم‌انداز تاریخی آناتولی شرقی محسوب می‌شود. با ادامه مطالعات، این یافته‌ها می‌توانند درک ما از تمدن‌های باستانی همچون اورارتوها را عمیق‌تر کرده و توانایی شگفت‌انگیز آن‌ها در سازگاری و شکوفایی در محیط‌های کوهستانی دشوار را بهتر آشکار سازند.
با رشد علاقه‌مندی به گردشگری میراث فرهنگی و پژوهش‌های پیوسته در این منطقه، وان به‌سرعت در حال تبدیل شدن به نقطه کانونی برای باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به تاریخ است.
نظرات کاربران